در گذشته ها که در خانه ها حمامی وجود نداشت در هر محله ای یک حمام بزرگ وجود داشت که مردم برای استحمام به آنجا می رفتند، حمام های عمومی در گذشته نه تنها محل استحمام بودند بلکه مکانی برای بیشتر مجالس خانوادگی و جلسه های مختلف نیز بوده، امروزه این حمام های تاریخی بعنوان موزه، کافی شاپ و رستوران و … مورد استفاده قرار گرفته اند، حمام تاریخی ایران در طول سالیان درازی که پشا سر گذاشته شاهد خاطرات تلخ و شیرینی را تجربه کرده است، صحنه های از مراسات عروسی، جشن ها و شادی های مردم و اتفاقات تلخی همچون صحنه ترور و اعدام که از مهم ترین آنها قتل امیرکبیر در حمام فین کاشان بوده است. در ادامه آس چارتر به معرفی حمام های تاریخی کشورمان می پردازد، تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
حمام سلطان امیر احمد کاشان
از زیباترین حمام های تاریخی ایران که در شهر کاشان قرار دارد، حمام امیر سلطان احمد کاشان می باشد که از بهترین حمام های کاشان محسوب می شود، قدمت حمام امیر سلطان احمد کاشان به دوران سلجوقی و قاجار بازمی گردد. این حمام دارای معماری و تزیینات بسیار جذابی می باشد، کاشی های آبی فیروزه ای و زرفام، گچبریهای هفت لایه ای از جذابیت های این حمام می باشد و همچنین بخش هایی نظیر: پیشخوان، هشتی، راهروهای ارتباطی، سربینه، سرماخوان، گرماخوان، صفه شاه نشین، خزینه، اتاق تنظیف، سرویسهای بهداشتی و دو حلقه چاه آب از بخش های این حمام است. حمام سلطان امیر احمد کاشان دارای پشت بامی نمادین و زیبایی با معماری دیدنی دارد که سوژه عکاسان زیادی شده است، سالانه گردشگران زیادی برای بازدید از این مکان تاریخی به کاشان سفر می کنند، شهر کاشان علاوه بر این حمام، حمام های تاریخی دیگری همچون حمام باغ فین، حمام گذرنو، حمام عبدالرزاق خان، حمام محتشم نیز در این شهر قرار دارند که می توانید از آنها نیز بازدید نمایید.
حمام شاهزاده اصفهان
حمام شاهزاده های اصفهان یکی از دیگر حمام های تاریخی ایران که قدمت آن به دوران صفویان باز می گردد، حمام شاهزاده اصفهان متعلق به یکی از شاهزادگان صفوی بنام شهربانو بیگم دختر شاه سلطان حسین صفوی بوده و از مهم ترین جاذبه های گردشگری شهر اصفهان محسوب می شود. علاوه بر حمام شاهزاده های اصفهان شهربانو بیگم یک مدرسه ی دو طبقه نیز بنا کرده است. از تزئینات این حمام می توان به نقش دو فرشته ی تاجدار در سردر حمام، تزئینات سربندی، حوضی کوچک در کنار سنگابی، نورگیر و کاشی های فیروزه ای، سبز و سفید آن اشاره کرد و از بخش های آن نیز می توان به بخشهای سربينه، گرم خانه، ميان در و فضای چال حوض اشاره کرد. امروزه قسمت هایی از این حمام دچار آسيب های جدی شده و تخریب گشته است.
حمام چهارفصل اراک
حمام چهارفصل اراک از بزرگ ترین حمام های تاریخی ایران است که قدمت آن به دوران قاجاریه باز می گردد، این حمام تاریخی دارای کاشی کاریهای پرنقش ونگارو جذابی می باشد، این نقاشی ها این حمام را به یک حمام چهار فصل تبدیل کرده که بسیار دیدنی می باشد، این حمام از دیدنی ترین حمام های تاریخی اراک که تمام اقلیت های دینی از آن استفاده می کردند، این حمام امروزه بعنوان موزه مردم شناسی کورد استفاده قرار گرفته است.
حمام گنجعلی خان کرمان
حمام گنجعلی خان که امروزه بعنوان موزه مردمشناسی در شهر کرمان قرار دارد، در دوره صفوی و به دستور گنجعلی خان و به دست هنرمند استاد سلطان محمد، معمار یزدی ساخته شد. حمام گنجعلی خان حدود ۱,۳۰۰ متر مربع زیر بنا دارد و حدود ۲۶ متر طول۳۰ متر عرض دارد. این حمام دارای بخش های مختلفی همچون: ورودی و سردر حمام، دالان و هشتی، رختکن و میان در، فضای واسطه، گرمخانه و خزینه و تزئیناتی نظیر: نقاشی، گچ بری، مقرنس، کاشی کاری و نقاشی های بسیار ظریف و خطاطیهای دلنشین که توسط هنرمندان برجسته ایرانی انجام شده است. جالب است بدانید از این حمام تا سال ۱۳۱۶ هجری شمسی مورد استفاده قرار داشته و در سال ۱۳۴۷ هجری شمسی مورد مرمت قرار گرفت و به موزه مردم شناسی تبدیل گشت. حمام گنجعلی خان از مهم ترین جاهای دیدنی کرمان که سالانه میزبان گردشگران داخلی و خارجی زیادی می باشد.
حمام حاج داداش زنجان
حمام تاریخی حاج داداش یکی از مهم ترین دیدنی های زنجان که حدود 100 سال قدمت دارد، این بنای تاریخی در بازار قدیمی زنجان واقع شده، و دارای تزئینات سنتی و جذابی می باشد، از لحاظ معماری این حمام تنها حمام تاریخی در زنجان می باشد که بر روی چهار ستون سنگی قرار گرفته که این ستون ها توسط هنرمندان همدانی کنده کاری و تراشیده شده اند. از دیگر بخش های این حمام می توان به بخش طاق اصلی روی چهار ستون سنگی مزین به سر ستونهای مکعبی شکل و بدنه ی مارپیچی و فضای بینه اشاره کرد.
حمام خانی بستک هرمزگان
یکی از آثارهای تاریخی و بناهای مهم تاریخی در استان هرمزگان جنوب ایران حمام خانی بستک می باشد، حمام خان بستک در شهر بستک در بخش مرکزی شهرستان بستک واقع شده است، قدمت این حمام تاریخی به دوره قاجاریه باز می گردد، همانطور که می دانید بیشتر حمام های قدیمی در زیر زمین ساخته می شد و به زیرزمینی معروف بوند، آن هم به این دلیل که استحکام وطول عمر دیوارهای آن بیشتر باشد و گرمای بیشتری داخل حمام باشد و در زمستان ها این حمام سرد نشود. حمام خان بستک جاهای دیدنی بستک که گردشگران زیادی از آن سالانه بازدید می نمایند، این حمام تاریخی در سال ۱۳۷۷ به شماره ۲۲۱۱ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و امروزه بعنوان موزه مردم شناسی مورد استفاده قرار گرفته است.
حمام فین کاشان
یکی از جاهای دیدنی کاشان که در باغ فین قرار دارد حمام فین می باشد. قدمت این حمام به دوره صفویان بازمی گردد، در این باغ دو حمام وجود دارد که شامل حمام سلطنتی و حمام صفوی یا حمام کوچک می باشد، این حمام شاهد تلخ ترین رویداد تاریخ بوده، یعنی قتل صدراعظم امیرکبیر که در این حمام به قتل رسیده، در حمام کوچک هفت کاشی قدیمی در قسمت خزینه وجود دارد که حدود ۵۰۰ سال قدمت آن ها است، این حمام شامل بخش هایی نظیر: سربینه، رختکن، صحن اصلی حمام، شاه نشین، خزینه، اتاقهای حجامت، حوض آبگرم، حوض آب نیمهگرم و حوض آب سرد می باشد.
حمام وکیل شیراز
از جذاب ترین جاهای دیدنی شیراز حمام وکیل می باشد، این حمام در دوره زندیه به دستور کریم خان زند ساخته شده و امروزه بعنوان موزه مردم شناسی مورد استفاده قرار دارد، از دیگر بناهایی که توسط کریم خان زند ساخته شده بناهای متعددی همچون مسجد، بازار، حمام، آبانبار، ارگ، دیوانخانه، کاروان سرا، ضرابخانه می باشد، این حمام زیر بنایی حدود ۸.۶۶۰ متر و مساحت ۱۱ هزار متر مربع دارد که بزرگترین حمامهای ایران محسوب می شود. پیشخوان، هشتی، سربینه، شاه نشین، خزینه، اتاق تنظیف، سرویسهای بهداشتی از بخش های این حمام می باشد، حمام تاریخی وکیل با شماره ۹۱۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.